ENTONI TROLOP

 Entoni Trolop (Anthony Trollope, 24.4.1815 – 6.12.1882) je bio jedan od najuspešnijih, najplodnijih i najuglednijih engleskih romanopisaca viktorijanske ere. Viktorijanski klasik, jedan od najboljih i najpoznatijih pisaca Engleske koga kritičari porede sa Balzakom i Čarlsom Dikensom. Neki od Trolopovih najpopularnijih dela, kao Hronike Bersetšira (Chronicles of Barsetshire), bave se fiktivnom grofovijom Bersetšir. On je takođe pisao i romane koji su se ozbiljno bavili političkim, društvenim i drugim sukobima njegovog vremena.

 Jedan od najplodnijih pisaca viktorijanske ere 33 godine je radio u Pošti dok je krčio sebi put u svetu književnosti. Vredan i odan radnik, Trolop je započeo karijeru 1834., sa 19 godina, kao činovnik u londonskoj Glavnoj pošti, gde je proveo sedam godina. Potom je bio poštanski inspektor u Velikoj Britaniji, Irskoj i drugim zemljama, doprinoseći osavremenjavanju poštanskog sistema širom sveta.

Njegovi prvi koraci u pisanju nisu bili uspešni, ali je nastavio da piše u slobodno vreme, često koristeći duga poslovna putovanja vozom u potrazi za inspiracijom. Tek 1867. godine, deset godina pošto je objavljen njegov prvi uspešan roman (Barchester Towers), Trolop je mogao da se povuče sa svog državnog posla i u potpunosti posveti pisanju.

"Neophodno je da se pisac raskomoti i ugodi." Drugim rečima, pisac koji želi da proda svoj tekst prevashodno treba da pruži zadovoljstvo sebi, a isto tako treba i da bude prijateljski nastrojen prema čitaocu. Možda baš zbog toga, romani mu obično počinju sa onim neprijatnim poslom uvoda - sa objašnjenjima onoga čega treba da budemo svesni (recimo, istorijatima protagonista) i uverenjima o onome što ćemo kasnije ustanoviti. 

Ali, kako protumačiti izjavu Džordž Eliot (pseudonim pod kojim je Engleskinja Meri En Evans objavljivala svoja dela), koja se kasnije pokazala - sigurno uz Džejmsa i Hardija - kao najznačajniji viktorijanski autor, da bez perceptivnog uvida u konstrukcije Trolopovih romana ne bi nikada mogla da osmisli remekdelo "Midlmarč". Onoliki Trolopov opus konstantno je, a što je i vrlo vidljivo, prolazio kroz eksperimentisanje i evoluciju, tako da su neka njegova dela, u iščekivanju već viđene storije izazivala otvoreno negodovanje.

Kao i kod Balzaka, kog Flober skoro nije ni smatrao piscem, i Trolopovi junaci su predstavljani kao minijature jednog društva, s obzirom da mu se velika većina romana zbivala u sadašnjosti. U poslednjim godinama, kad već neko vreme nije bilo Tekerija, Dikensa i Eliotove, Trolop, popularan ili ne, postao britanska institucija.  

KAKO DANAS ŽIVIMO
Way We Live Now, The (2001) 
[David Suchet ... Augustus Melmotte, Matthew Macfadyen ... Sir Felix Carbury, Cillian Murphy ... Paul Montague, Paloma Baeza ... Hetta Carbury, Cheryl Campbell ... Lady Carbury, Richard Cant ... Dolly Longestaffe, Shirley Henderson ... Marie Melmotte, Tom Fahy ... Butler - Grosvenor Square, Allan Corduner ... Croll, Angus Wright ... Miles Grendall, Miranda Otto ... Mrs. Hurtle, Stuart McQuarrie ... Lord Nidderdale, Tony Britton ... Lord Alfred Grendall, Oliver Ford Davies ... Mr. Longestaffe, Helen Schlesinger ... Madame Melmotte, Douglas Hodge ... Roger Carbury, Maxine Peake ... Ruby Ruggles, Graham Crowden ... Marquis of Auld Reekie, Anne-Marie Duff ... Georgiana Longestaffe, David Bradley ... Mr. Broune, Sarah Niven ... Simpson, Rob Brydon ... Mr. Alf, Jon Rumney ... Herr Vossner, Nicholas McGaughey ... John Crumb, Michele Dotrice ... Mrs. Pipkin, Jim Carter ... Mr. Brehgert, Michael Riley ... Hamilton K. Fisker, Lilo Baur ... Didon, Tony Pritchard ... Mr. Wakeham, Joanna David ... Lady Pomona Longestaffe, Fenella Woolgar ... Lady Julia Monogram, Robert Sterne ... Portrait Painter, Dudley Sutton ... Speaker of the House of Commons, Roger Hammond ... Mr. Brown MP, Peter Gunn ... Inspector Brown, Gerry George ... Music Hall Performer, Toby Jones ... Squercum, Trevor Peacock ... Mr. Ruggles, Adam De Ville ... Reporter, Demetri Alexander ... Tradesman, Derek Smee ... Butler - Caversham Hall, Rupert Vansittart ... Sir Damask Monogram, James Duke ... Bank Official, Wolf Christian ... Big Man, Jamie de Courcey ... Waiter, Donald Pelmear ... Doctor, Nicholas Daines ... Acrobatic Jester, George Gerry ... Music Hall Entertainer, Rebecca Grant ... Dita, Paul Kulik ... Acrobatic Jester, Gareth Taplin ... Dancer (uncredited), Paul Casson-Yardley ... Prisoner in Dock (uncredited)]
- At the center of the story is Augustus Melmotte, a European-born city financier, whose origins are as mysterious as his business dealings. Trollope describes him as 'something in the city', but the "something" part is not always clear. Within weeks of arriving in London, he announces a new company and promises instant fortune to those who join him in this scheme. Melmotte is surrounded by a circle of decadent aristos, scheming widows and nouveau riche businessmen, all trying to get a piece of the financial pie. His disobedient daughter, Marie, is played by Shirley Henderson, while Cheryl Campbell, Matthew Macfadyen and Paloma Baeza bring to life the aristocratic but impoverished Carbury family. [Series Directed by David Yates] [Series Writing Credits: Andrew Davies and Anthony Trollope] [300 min (4 episodes), Black and White, Color, TV Mini-Series, Drama l Romance, British Broadcasting Corporation (BBC) l NOVA/WGBH Boston l Deep Indigo Productions, UK]
- Epska priča prema romanu Entonija Trolopa o moći viktorijanaca i korupciji, dobitnica je nagrade BAFTA. Sa radnjom usred procvata železnice 1870-ih, serija prikazuje zbrku nastalu kada je stari poredak zamenila neuglađena nova poslovna i finansijska snaga. Ovo epsko ostvarenje i bogata produkcija spajaju niz živopisnih elemenata - iskušenja mlade ljubavi, trajne vrednosti časnih ljudi, ispraznost života više klase, sirovu snagu i uzbuđenje najmoćnijeg grada na svetu, pohlepu i korupciju koja leži ispod njegove blistave površine. Serija otkriva razarajući efekat stege monetarne etike na politiku, aristokratiju, svet književnika, London i tržište brakova. Začinjena bekstvom, skandalom, samoubistvom, izgubljenim i stečenim bogatstvom serija je fascinantan deo istorije koji ocrtava naš savremeni svet. Satira viktorijanskog društva Entonija Trolopa sadrži sve dramske elemente koji ga čine jednim od najslavnijih i najčitanijih autora njegovog doba. "Kako danas živimo" ispunjena je nizom likova koje je samo Trolop mogao stvoriti. Uzvišeni lik Ogastusa Melmota (D. Suchet), velikog finansijera, svojim bogatstvom i prestižem predstavlja londonsku aristokratiju. Sir Feliks Karburi (M. Macfadyen) mladi je plemić odlučan da proda svoju majku ne bi li otplatio kockarske dugove, kad bi mu se samo dalo otplaćivati ih. Pošteni Karburijev rođak Rodžer (D. Hodge) zaljubljen je u Feliksovu sestru Hetu (P. Baeza), a koja je zaljubljena u Rodžerovog mladog štićenika, inženjera Pola Montagija (C. Murphy). Njegov je život zakomplikovao Amerikanac za kog se tvrdi da je usmrtio čoveka u Oregonu i sledio Pola u Englesku da bi ga primorao da održi obećanje. Radnja se odvija u Londonu i celoj Engleskoj, pa sve do Meksika i nazad. London, 1870-ih. U grad stiže ozloglašeni finansijer Ogastus Melmot. Useljava se u novu veliku kuću na trgu Grosvenor. Glasine o njegovoj veštini baratanja novcem i o tome da će ga naslediti ćerka Meri (S. Henderson) šire se poput šumskog požara. Sumnje u to da je Melmot možda samo vešti varalica ubrzo bivaju zaboravljene. Osiromašeni moćnici nadaju se da će im se sreća napokon osmehnuti. Prokockavši sav porodični novac, raskalašeni mladi baronet sir Feliks Karburi odlučuje da isproba sreću kod Melmotove ćerke. Ledi Karburi sigurna je da će se njen sin već snaći pa se posvećuje svojoj ćerki, Heti. Ledi Karburi (C. Campbell) oduvek je planirala da uda Hetu za njenog rođaka, Rodžera Karburija, vlasnika omanjeg porodičnog imanja u Safolku. Ali, Heta se ludo zaljubljuje u Rodžerovog štićenika, Pola Montagija, zgodnog inženjera koji je proputovao ceo svet i u njen život uneo pravo osveženje. Pol uzbuđeno priznaje Rodžeru da se on i Heta vole. Rodžer je shrvan i razočaran, ali još uvek se nada da će Heta biti njegova, uprkos tome što mu je ljubazno, ali odlučno rekla da se nikada neće udati za njega. I tako dvojica starih prijatelja postaju suparnici. Pol i njegov energični poslovni partner, Amerikanac Hamilton K. Fisker (M. Riley), iznose Melmotu predlog novog projekta - planiraju da izgrade železničku prugu od Solt Lejk Sitija pa sve do Vera Kruza. Melmot pristaje da preuzme ulogu predsednika železničke kompanije u Londonu, a njegov čin privuče brojne investitore željne brze i lake zarade.

DOKTOR TORN
Doctor Thorne (2016)
[Tom Hollander ... Doctor Thorne (3 episodes, 2016), Stefanie Martini ... Mary Thorne (3 episodes, 2016), Harry Richardson ... Frank Gresham (3 episodes, 2016), Rebecca Front ... Lady Arabella Gresham (3 episodes, 2016), Richard McCabe ... Frank Gresham Snr (3 episodes, 2016), Alison Brie ... Miss Dunstable (3 episodes, 2016), Janine Duvitski ... Lady Scatcherd (3 episodes, 2016), Nell Barlow ... Lady Beatrice Gresham (3 episodes, 2016), Gwyneth Keyworth ... Lady Augusta Gresham (3 episodes, 2016), Phoebe Nicholls ... Countess de Courcy (3 episodes, 2016), Tim McMullan ... Earl de Courcy (3 episodes, 2016), Kate O'Flynn ... Lady Alexandrina de Courcy (3 episodes, 2016), Tom Bell ... Lord Porlock (3 episodes, 2016), Jeremy Stephens ... Dawson the Butler (3 episodes, 2016), Ian McShane ... Sir Roger Scatcherd (2 episodes, 2016), Edward Franklin ... Louis Scatcherd (2 episodes, 2016), Danny Kirrane ... Mr. Moffatt (2 episodes, 2016), Nicholas Rowe ... Mortimer Gazebee (2 episodes, 2016), Ben Moor ... Cossett (2 episodes, 2016), Jane Guernier ... Janet Thacker (2 episodes, 2016), Sean Cernow ... Jonah (2 episodes, 2016), Edward Cartwright ... Footman (2 episodes, 2016), Cressida Bonas ... Patience Oriel (2 episodes, 2016), Alex Price ... Reverend Caleb Oriel (2 episodes, 2016)]
- Episode 1: In 1850s Barsetshire kindly doctor Thorne has brought up his niece Mary, following her father's mysterious death twenty years earlier. Handsome Frank Gresham is in love with her but his snobbish mother Arabella and his aunt, the Countess de Courcy, are aristocrats who look down on her, causing the doctor to reveal to her her lowly origins. Frank's sister Augusta is marrying a boorish older man for money, not love, and Arabella, unlike her more reasonable husband, wants a similar match for Frank with eccentric heiress Miss Dunstable. For all their apparent wealth the... Episode 2: With the upcoming elections Sir Roger is the popular candidate but drink takes its toll and he passes away, telling Dr Thorne the beneficiary of his new will. His mercenary and equally alcoholic son Louis arrives but is only interested in his inheritance and - to her uncle's dismay - Mary. Frank is urged by his aunt and mother to propose to Miss Dunstable but she is astute enough to see that he loves Mary and turns him down, leaving Barchester. A displeased Lady Arabella unsuccessfully asks Dr Thorne to discourage Mary's friendship with her children, notably Frank,... Episode 3: Louis Scatcherd arrives for dinner with the Greshams but he is tactless and drunk, reminding them of his newly acquired fortune and Dr Thorne has to get rid of him. Later the doctor learns that Scatcherd demands rent from the family or he will evict them. Only marriage to Mary will prevent him and, whilst Lady Arabella and her sister encourage it, Dr Thorne and Frank try to appeal to his - non-existent - better nature. Fortunately fate intervenes to ensure that all parties get what they deserve. [Director: Niall MacCormick] [Anthony Trollope (novel)] [144 min (TV Series, 3 Episodes), Drama, Hat Trick Productions l Hat Trick (Trollope), UK]
- Život siromašne Meri Torn (S. Martini), koja je odrasla sa ujakom doktorom, dok se u komšiluku družila sa članovima porodice Grišamsburi Park imanja. "Doktor Torn" je adaptacija viktorijanskog romana Entonija Trolopa. Dr Tomas Torn (T. Hollander) živi sa svojom lepom i sirotom nećakinjom Meri i pažljivo krije da je ona plod vanbračne veze. Meri se zaljubi u Frenka Grišama (H. Richardson), naslednika lokalnog erla, kao i on u nju. Ali, Frenkova majka ledi Arabela (R. Front) užasava se te veze i želi da joj se sin oženi bogatom naslednicom, Amerikankom Martom Danstejbl (A. Brie), jer je Frenkov otac (R. McCabe) profućkao svo njihovo bogatstvo. U pokušaju da spoji sina sa Martom, Arabela će angažovati erlovu pokvarenu sestru (P. Nicholls) i nećakinju (K. O'Flynn). Niko osim dr Torna, međutim, ne zna da je Sir Rodžer Skačerd (I. McShane), koji se iz najnižeg sloja društva uzdigao do titule baroneta i miliona zarađenih na železnici, zapravo Merin deda.

DŽEJN OSTIN

     Džejn Ostin (Stiventon, 16. decembar 1775. - Vinčester, 18. jul 1817.) je bila zapažena britanska književnica. Njeni pogledi na život žena i divno slaganje ironije učinilo ju je jednom od najznačajnijih književnica njenog doba.

     Džejn Ostin (Jane Austen) je rođena kao ćerka Džordža Ostina (George Austen, 1731-1805) i Kasandre Ostin (Cassandra Austen, rođena kao Leigh; 1739-1827). Tu je provela veći deo života i nikada se nije udavala. Imala je šestoro braće i stariju sestru Kasandru sa kojom je bila jako bliska. Jedini portret Džejn Ostin je loše obojena skica njene sestre koja se nalazi u Londonu. Njena braća Fransis i Čarls otišli su na more i postali admirali. Osnovno obrazovanje je dobila 1783. godine, prvo u Oksfordu, pa u Sautemptonu. Od 1785. do 1786. godine bila je u školi za devojke u Redingu. Džejn Ostin je dobila obrazovanje veće od normalnog koje su dobijale tadašnje devojke, pa se već rano posvetila pisanju i prvu priču objavila je već 1789. godine.


     Džejnin život je bio relativno dosadan, bez nekih posebnih događanja. Godine 1801. njena porodica se preselila u Bat, što je bila scena mnogih njenih dela (iako je Džejn Ostin, kao i njen lik Anne Elliot "ustrajala u nenaklonosti prema Batu"). Godine 1802. Džejn dobija bračnu ponudu od bogatog ali i "krupnog i nazgrapnog" čoveka pod imenom Haris Big-Vider koji je bio šest godina mlađi od nje. Takav brak bi joj osigurao budućnost i oslobodio je epiteta "usedelice" koja se mora osloniti na svoju porodicu. Džejn je pristala, ali se uskoro predomislila pošto nije volela svog budućeg supruga. "Sve se može izdržati i istrpeti, ali brak bez ljubavi ne", napisala je u pismu nećaku. Posle smrti oca 1805. godine, Džejn, njena majka i sestra preselile su se u Sautempton kod brata Fransisa i njegove porodice gde su živeli četiri godine, dok se nisu 1809. preselili u Čoton gde su jedno vreme živeli na imanju njenog brata. Ta kuća je danas muzej i otvorena je za javnost.


     U Čotonu je Džejn mirno živela sa svojom porodicom. Godine 1816. njeno zdravlje se narušilo. Danas se misli da je imala Adisonovu bolest čiji je uzrok tada bio nepoznat. Bolest se povremeno smirivala da bi se konačno 1817. pogoršala u toj meri da je Džejn morala otputovati u Vinčester. Tu je i umrla dva meseca kasnije (18. jula 1817.) i pokopana je u Vinčesterskoj katedrali.


     Pošto je bila odana savremenoj konvenciji za književnice, Džejn je svoja dela izdavala anonimno. Njena dela doživela su znatan uspeh, ali njena anonimnost ju je udaljavala iz važnih literarnih krugova. Iako su sva njena dela bila ljubavni romani, pisani pod uticajem romantizma u engleskoj književnosti, Džejn nije bila romantičar. Snažne emocije uglavnom donose opasnost u romanima Džejn Ostin i mlada devojka koja vežba suzdržanost pre će naći sreću od one koja beži sa svojim voljenim. Njena dela bila su sličnija delima književnika kao što su Dejvid Hjum i Džon Lok nego delima njenih savremenika kao što su Lord Bajron i Vilijam Vordsvort. Među njenim najjačim inspiracijama smatraju se Samjuel Džonson, Vilijam Kuper, Samjuel Ričardson, Džordž Krab i Fani Barni.


     Njen posmrtno objavljen roman Nortangerska opatija je satira na gotičke romane En Radklif, ali je Džejn najpoznatija po svojim ranijim delima koja su najčešće bila u formi društveno kritičkih komedija karaktera. Ta dela, a posebno Ema, često su citirana zbog savršenosti forme, dok današnji kritičari pokušavaju pronaći nova značenja u Džejninim oštroumnim komentarima o bezizlaznom životu čednih neudatih žena sa kraja 18. i početka 19. veka. U vreme izdavanja, njena dela su naišla na prilično mlak prijem, ali je ser Volter Skot ipak pohvalio njene radove: "Ta mlada dama ima dara za opisivanje međuodnosa osećanja i likova iz običnog života što je za mene nešto najlepše sa čim sam se do sada upoznao."


     Džejn Ostin je stekla i poštovanje i divljenje Tomasa Babingtona Makolija (koji je smatrao da nigde ne postoji takva savršenost romaneskne kompozicije kao kod Ostinove), Sidnija Smita, Samjuela Tejlora Kolridža, Roberta Saudija i Edvarda Ficdžeralda. I danas, više od sto godina posle smrti, Džejn Ostin je izuzetno cenjena kao romanopisac. Literarni teoretičari 20. veka uvrstili su je na spisak najvećih literarnih stvaralaca koji su pisali na engleskom jeziku, poredeći je čak sa jednim Šekspirom.


     Triling je u eseju o Mansfild parku napisao: "Upravo je Džejn Ostin bila prva koja je opisala nesvakidašnju novu osobnost i kulturu u kojoj ta osobnost postoji. Nikada pre moral nije predstavljen na takav način niti je iko ranije na makar sličan način razotkrio njegovu kompleksnost, zamršenost i zamornost. Hegel govori o "sekularizaciji spiritualnog" kao glavnoj karakteristici moderne epohe, a Džejn Ostin je prva koja nam govori šta se pod time podrazumeva. Ona je prva književnica koja smatra da društvo, odnosno opšta kultura, ima značajnu ulogu u moralnom životu, uvodeći u opticaj pojmove kao što su "iskrenost" i "grubost" do čijeg smisla ranija društva nikad nisu u potpunosti doprla i koji su toliko suptilni da se opiru definisanju i toliko moćni da se niko ne može odupreti njihovom uplivu. Ona je prva koja je postala svesna straha koja upravlja našim moralnim svetom, sveprisutnog anonimnog zakona kojem odgovaramo, neodoljive potrebe da prikažemo čistotu naše sekularizovane spiritualnosti čija su nepoznata i neispitana mesta brojnija i nejasnija od onih u religioznoj spiritualnosti, da bi se zapitala nad našim životima i postupcima.


     Bilo je i negativnih kritika njenog rada, a njeni kritičari su u svojoj oštrini išli čak dotle da su joj prigovarali manjak uzvišenosti i emocionalnosti, a Šarlota Bronte je ograničenu tematiku njenih dela komentarisala ovako: "Ni toplina ili entuzijazam, ni energičnost, ni snaga ni iskrenost - nisu potrebni kod prikaza ovih dela: takve epitete autorka bi primila sa dobro uvežbanim podsmehom i blago bi ih odbacila kao "outré" ili ekstravagantne. Ona začuđujuće dobro ocrtava život prefinjenih engleskih dama i to izuzetno verno i precizno. Ona ne uzbuđuje čitaoce strastvenošću i ne uznemirava ih dubokoumnošću. Strast joj je potpuno strana. Ona odbija i da se upozna sa tim plahovitim sestrinstvom. Ona vrlo rado opisuje sve ono što izgleda živahno, što povlađuje pričom i što je podložno promenama... ali sve što nadire snažno i punom jačinom, iako skriveno, sve što ubrzava krvotok i puls, sve nevidljive delove životne pozornice i sve osećajne mete smrti - sve to ne postoji za gospođicu Ostin. Džejn Ostin je bila jedna savršeno senzibilna dama sa jedne strane, ali nesavršena i neosećajna (ne bezosećajna) žena sa druge strane, i ako je ova tvrdnja jeres – ja sam tu bespomoćna!".


     Mark Tven je bio još žešći: "Džejn Ostin? Ja ću ići toliko daleko i reći ću da je svaka biblioteka koja nema nijednu knjigu Džejn Ostin - dobra biblioteka, pa makar bila bez ijedne druge knjige!"


     Literalna snaga Džejn Ostin leži u njenoj sposobnosti veštog ocrtavanja likova, posebno žena, delikatnim i nežnim potezima kojima se opisuju svakodnevni događaji iz života srednje i više klase odakle uglavnom potiču njeni junaci. Njeni likovi, naoko obični, oslikani su precizno i sigurnim potezima i sa takvim smislom za detalj da njihove individualnosti ostaju netaknute bez obzira na daljnji razvoj priče i zapleta i u potpunosti su pošteđeni upliva piščeve vlastite osobnosti. Njen pogled na život je upravo genijalan, uz snažan dodatak nežne ali oštroumne ironije.


     Mnogi savremeni čitaoci će za njen literarni univerzum, u kojem je primarni cilj njenih junaka dobro se udati ili oženiti, reći da je neslobodan i neprijatan. U njeno vreme mogućnosti su bile ograničene tako da su i muškarci i žene stupali u brak isključivo iz finansijskih razloga. Ženski pisci su se uglavnom zadržavali na uzanom polju romantičarskog žanra. Uspeh i popularnost njenih dela velikim delom je posledica njene sposobnosti da vešto inkorporiše svoje opservacije o čovekovim psihičkim stanjima u uverljivu ljubavnu priču. Napetost u njenim romanima uglavnom se zasniva na suprotstavljenim finansijskim potrebama njenih junaka i nekim drugim ciljevima: ljubavi, prijateljstvu i moralu.


     Danas se dela Džejn Ostin smatraju važnim delovima celokupnog korpusa engleske književnosti i čest su predmet naučne i kritičke obrade. Njeni romani se vrlo često, zabave radi, čitaju i van naučnih krugova.


     Posle njene smrti objavljeni su neki nedovršeni romani i manje značajni radovi, uključujući tu i njene "Rane radove" (zapisane u tri sveščice u periodu od 1787. do 1793). Roman Razum i osećajnost se smatra vrlo bitnim delom koje naučnicima omogućava detaljno proučavanje ondašnjeg društva.


     Danas postoje dva muzeja posvećena Džejn Ostin. "The Jane Austen Centre" u Batu smešten je u "Georgian House" u ulici Gej, nekoliko kućnih brojeva niže od broja 25 na kojem je Ostinova živela 1805. godine. "The Jane Austen's House Museum" smešten je u Čotonu (Hempšir) gde je Ostinova živela od 1809. do 1817. godine.

     U popularnoj kulturi dela Džejn Ostin često su ekranizovana kao filmovi i televizijske serije, sa različitim stepenom vernosti originalnom delu. Gordost i predrasuda je sa šest filmskih adaptacija postalo njeno najčešće ekranizovano delo, a poslednja verzija bila je ona iz 2005. reditelja Džoa Rajta gde su glumili Kira Najtli, Donald Saderlend, Metju Mekfadjen i Džudi Denč, a poznata je i bolivudska adaptacija sa nazivom Bride and Prejudice ili u prevodu "Nevesta i predrasuda" iz 2004. godine. Pre toga bilo je pet BBC-jevih televizijskih serija, a najpoznatija je bila sa Kolinom Fertom i Dženifer Ili iz 1995. godine. Likovi u filmu Dnevnik Bridžet Džons iz 2001. inspirisani su likovima iz romana.


     Ema je pretočena u film pet puta: 1932. sa Mari Dresler i Džin Hersholt, 1972. snima se televizijska verzija, 1995. tinejdžerski Clueless, 1996. film sa Gvinet Paltrou i Džeremijem Nortamom, a postoji i televizijski film iz 1996. sa Kejt Bekinsejl.


     Razum i osećajnost je ekranizovan četiri puta ukljućujući i verziju Anga Lija iz 1995. sa Kejt Vinslet i Emom Tompson koji je dobio Oskara za najbolje adaptirani scenario. 


     Pod tuđim uticajem je adaptiran dva puta za televizuju, ali priprema se još jedan film pod istim naslovom. 


     Mensfild Park i Nortangerska opatija su takođe ekranizovani. Džejn Ostin na Menhetnu (1980.) je film koju govori o dve rivalske filmske kompanije koje žele snimiti film po jedinoj dovršenoj drami Džejn Ostin, Unuk ser Čarlsa (naslovljenoj po istoimenom romanu Samjuela Ričardsona) koja je otkrivena iste godine kada je snimljen i film.


     Godine 2007. snimljen je film o životu Džejn Ostin pod nazivom Priča o Džejn Ostin (Becoming Jane) sa mladom američkom glumicom En Hadavej u ulozi književnice i Džejmsom MekAvojem u ulozi Tomasa Lefroja, navodne Džejnine ljubavi.


PONOS I PREDRASUDE
Pride and Prejudice (1940) 
Director: Robert Z. Leonard
Cast: Greer Garson [Elizabeth Bennet], Laurence Olivier [Mr. Darcy], Maureen O'Sullivan [Jane Bennet], Edward Ashley [Mr. Wickham], Marten Lamont [Mr. Denny], E.E. Clive [Sir William Lucas], Marjorie Wood [Lady Lucas], May Beatty [Mrs. Philips], Ann Rutherford [Lydia Bennet], Marsha Hunt [Mary Bennet], Heather Angel [Kitty Bennet]
Plot: Mr. and Mrs. Bennet have five unmarried daughters, and Mrs. Bennet is especially eager to find suitable husbands for them. When the rich single gentlemen Mr. Bingley and Mr. Darcy come to live nearby, the Bennets have high hopes. But pride, prejudice, and misunderstandings all combine to complicate their relationships and to make happiness difficult. [118 min]

 

 

 

 

 

 

 

 

PONOS I PREDRASUDE

Pride and Prejudice (1980) 

Director: Cyril Coke (5 episodes, 1980)
Cast: Elizabeth Garvie [Elizabeth Bennet], David Rintoul [Mr. Fitzwilliam Darcy], Sabina Franklyn [Jane Bennet], Clare Higgins [Kitty Bennet], Priscilla Morgan [Mrs. Bennet], Natalie Ogle [Lydia Bennet], Tessa Peake-Jones [Mary Bennet], Moray Watson [Mr. Bennet], Osmund Bullock [Mr. Bingley], Edward Arthur [Mr. Hurst]
Plot: Mrs. Bennet is determined to find husbands for her five daughters. The arrival of a new wealthy neighbor seems like the answer to her predicament. But while eldest daughter Jane catches Mr. Bingley's eye, middle child Mary has her nose stuck in a book, and youngest girls, Kitty and Lydia, chase after officers in uniform; Elizabeth, the willful, intelligent, and opinionated second daughter, is snubbed by haughty gentleman Mr. Darcy... In this class-minded society, can love triumph over pride and prejudice? [265 min]

 

 

 

 

 

 

 

  

PONOS I PREDRASUDE

Pride and Prejudice (1995) 

Director: Simon Langton (6 episodes, 1995)
Cast: Jennifer Ehle [Elizabeth Bennet], Colin Firth [Mr. Darcy], Susannah Harker [Jane Bennet], Julia Sawalha [Lydia Bennet], Alison Steadman [Mrs. Bennet], Benjamin Whitrow [Mr. Bennet], 
Crispin Bonham-Carter [Mr. Bingley], Polly Maberly [Kitty Bennet], Lucy Briers [Mary Bennet], Anna Chancellor [Miss Bingley]
Plot: Jane Austen's classic novel about the prejudice that occurred between the 19th century classes and the pride which would keep lovers apart. [300 min]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PONOS I PREDRASUDE

Pride and Prejudice (2005) 

Director: Joe Wright
Cast: Keira Knightley [Elizabeth Bennet], Matthew Macfadyen [Mr. Darcy], Rosamund Pike [Jane Bennet], Talulah Riley [Mary Bennet], Jena Malone [Lydia Bennet], Carey Mulligan [Kitty Bennet], Donald Sutherland [Mr. Bennet], Brenda Blethyn [Mrs. Bennet], Claudie Blakley [Charlotte Lucas], Sylvester Morand [Sir William Lucas], Simon Woods [Mr. Bingley]
Plot: The story is based on Jane Austen's novel about five sisters - Jane, Elizabeth, Mary, Kitty and Lydia Bennet - in Georgian England. Their lives are turned upside down when a wealthy young man (Mr. Bingley) and his best friend (Mr. Darcy) arrive in their neighborhood. Sparks fly when spirited Elizabeth Bennett meets single, rich, and proud Mr. Darcy. But Mr. Darcy reluctantly finds himself falling in love with a woman beneath his class. Can each overcome their own pride and prejudice? [127 min]

 

 

 

 

 

 

 

 

EN BRONTE

     En Bronte (Anne Brontë) je rođena u selu Tornton, 17. januara 1820. godine. Umrla je u Skarboru, 28. maja 1849. godine. Britanska je književnica i pesnikinja, najmlađa iz literarne porodice Bronte.
  
     En je rođena u selu Tornton, u pokrajini Jorkšir, kao najmlađa i zadnja od šestoro dece 17. januara 1820. godine. Njena majka Marija Branvel Bronte preminula je od raka 1821. godine, godinu dana nakon što se njena porodica preselila u Havort. Dok je bila dete njene dve najstarije sestre Marija i Elizabet preminule su od tuberkuloze i nakon toga mnogo je pisano o tome kako su tragični događaji uticali na njen i život njenih sestara Šarlot i Emili i kako su ti događaji uticali na njihovo pisanje. Enine pesme izdane su, zajedno sa pesmama njenih sestara 1846. godine pod pseudonimom "Acton Bell".


     Kratko nakon smrti njenog brata Branvela i sestre Emili na zimu 1848. godine i En je umrla u Skarboru 28. maja 1849. godine. Sahranjena je u dvorištu Sv. Meri.

ŠARLOTA BRONTE

     Šarlota Bronte (Charlotte Brontë) [21.04.1816.-31.03.1855] je engleska književnica, i najstarija od tri sestre Bronte čiji su zajednički radovi dostigli vrh engleskog literarnog klasičnog dela.

     Šarlota Bronte je rođena u Tortonu, u Jorkširu, Engleska, kao treće od šestoro dece, od oca Patrika Brontea (bivši "Patrik Brunti"), irskog porekla i njegove žene, Marije Branvel. U aprilu 1820. godine porodica Bronte se seli u Havort gde će Patrik raditi i služiti misu kao katolički sveštenik. Marija Branvel Bronte umire od raka 15. septembra 1821. godine, ostavivši petoro kćeri i sina na odgajanje svojoj sestri Elizabet Branvel. Avgusta 1824. godine, Šarlota je sa još tri svoje sestre poslata na školovanje u "Daughters' School" (Za koju kažu da je uticala na predstavljanje Lovud škole u njenom delu Džejn Ejr). Loše uslove je Šarlota uspela da izdrži i preživi, ali je to uticalo na njeno zdravlje na fizičkom i psihičkom polju, preživljavajući smrt njenih dveju starijih sestara, Marije (rođene 1814. godine) i Elizabet (rođene 1815. godine), koje su umrle od tuberkuloze, 1825. godine, ubrzo nakon što su bile uklonjene iz škole.

     Kući, preživela deca - Branvel, Emili, i Ana – su bile inspirisane očevom bibliotekom opremljenom piscima kao što su Volter Skot, Lord Bajron, 1001 noć… Zajedno su počeli izmišljati priče i nepoznata kraljevstva. Šarlota i Branvel su napisali priču o svojoj izmišljenoj zemlji - Angriji - dok su Emili i Ana pisali članak o svojoj izmišljenoj zemlji pod nazivom - Gondal. Neke sage tih priča i danas postoje i bude radoznalost istoričara i biografa zato što otkrivaju način razmišljanja porodice Bronte u svojim najranijim godinama.

     Šarlota je nastavila svoje školovanje u školi "Roe Head School" od 1831. do 1832. godine, gde sreće istomišljenike i buduće prijatelje, Ellen Nussey i Meri Tejlor. Šarlota se vraća u školu, ali ovog puta kao učiteljica od 1835. do 1838. godine. Godine 1839. ona uzima prvu od mnogih pozicija kao guvernanta raznih familija u Jorkširu, i to je radila sve do 1841. godine. Godine 1842. ona i Emili putuju do Brisela. Zbog putničkih troškova, Šarlota podučava engleski jezik, a Emili muziku. Ubrzo iskrsava problem i njih dve se vraćaju kući zbog smrti njihove tetke Elizabet Branvel, koja im se pridružila u familiji posle smrti njihove majke, preminuvši u oktobru, 1842. godine. Šarlota se vratila sama u Brisel, januara 1843. godine, da bi prihvatila mesto učiteljice. Njen drugi boravak tamo nije bio baš posebno srećan. Bila je usamljena i nedostajala joj je kuća. Konačno se vraća kući januara 1844. godine i kasnije nalazi inspiraciju u događajima u Briselu za svoj roman "Profesor" i "Villette".

     Maja 1846. godine, Šarlota, Emili i Ana izdaju kolekciju poezije pod pseudonimom. Uprkos činjenici da knjiga nije privukla neku posebnu pažnju (prodate su samo dve kopije) sestre su nastavile da pišu svoja sledeća dela. Šarlota je nastavila pod svojim imenom "Currer Bell" kada je izdala svoja dva prva romana.

     Njeni romani su: Džejn Ejr (1847), Širli (1849), Villette (1853) i Profesor, koji je napisala pre Džejn Ejr, ali su rad odbili više izdavača tako da je objavljen posmrtno (1857).

     Njena dela su poprilično kritikovana. Dosta se spekulisalo u ono vreme da li je Currer Bell stvarno bio muško ili žensko.

     Šarlotin brat, Branvel, jedini sin u porodici, umire od hroničnog bronhitisa izazvanog pićem, u septembru 1848. godine, mada je Šarlota bila ubeđena da je za njegovu smrt kriva tuberkuloza. Emili i Ana obe umiru od tuberkuloze decembra 1848. i maja 1849. godine.

     Šarlota i njen otac su tada ostali sami. Zbog uspeha njenog romana Džejn Ejr, izdavači je ubeđuju da poseti London, gde će otkriti svoj pravi identitet i gde će se početi kretati u malo višim društvenim slojevima, sprijateljivši se sa tadašnjim velikim engleskim piscima Harijet Martino (Harriet Martineau), Elizabet Gaskel (Elizabeth Gaskell), Vilijamom Mejkpisom Tekerijem (William Makepeace Thackeray) i Džordž Henri Livs (George Henry Lewes). Svejedno nikada nije napuštala ostarelog oca i Havort na više od nekoliko nedelja.

     Juna 1854. godine, Šarlota se udaje za Artura Bela Nikolsa, očevog pomoćnika. Ona umire devet meseci kasnije tokom svoje prve trudnoće. Na sertifikatu umrlice, piše kao uzrok smrti tuberkuloza, ali danas se pojavljuju i dokazi da je možda umrla i od tifusa. Šarlota je sahranjena ispred crkve "St. Michael" u Havortu u Engleskoj.

DŽEJN EJR
Jane Eyre (1943)

Director: Robert Stevenson
Cast: Joan Fontaine [Jane Eyre], Orson Welles [Edward Rochester], Peggy Ann Garner [Jane Eyre as a Child], Edith Barrett [Mrs. Fairfax], Barbara Everest [Lady Ingram], Margaret O'Brien [Adele Varens], John Sutton [Dr. Rivers], Sara Allgood [Bessie], Henry Daniell [Henry Brocklehurst], Agnes Moorehead [Mrs. Reed], Aubrey Mather [Colonel Dent]
Plot: Small, plain and poor, Jane Eyre comes to Thornfield Hall as governess to the young ward of Edward Rochester. Denied love all her life, Jane can't help but be attracted to the intelligent, vibrant, energetic Mr. Rochester, a man twice her age. But just when Mr. Rochester seems to be returning the attention, he invites the beautiful and wealthy Blanche Ingram and her party to stay at his estate. Meanwhile, the secret of Thornfield Hall could ruin all their chances for happiness. 

 

 

 

 

 

 

 

DŽEJN EJR
Jane Eyre (1996)

Director: Franco Zeffirelli
Cast: Charlotte Gainsbourg [Jane Eyre], William Hurt [Edward Rochester], Anna Paquin [Young Jane Eyre], Joan Plowright [Mrs. Fairfax], Miranda Forbes [Lady Ingram], Nic Knight [John Reed], Nicola Howard [Eliza Reed], Sasha Graff [Georgiana Reed], Fiona Shaw [Mrs. Reed], John Wood [Mr. Brocklehurst], Geraldine Chaplin [Miss Scatcherd], Amanda Root [Miss Temple], Leanne Rowe [Helen Burns]
Plot: Jane Eyre is an orphan cast out as a young girl by her aunt, Mrs. Reed, and sent to be raised in a harsh charity school for girls. There she learns to be come a teacher and eventually seeks employment outside the school. Her advertisement is answered by the housekeeper of Thornfield Hall, Mrs. Fairfax.

 

 

 

 

 

DŽEJN EJR

Jane Eyre (1997)

Director: Robert Young

Cast: Samantha Morton [Jane Eyre], Ciarán Hinds [Edward Rochester], Laura Harling [Young Jane], Gemma Jones [Mrs. Fairfax], Richenda Carey [Lady Ingram], Deborah Findlay [Mrs. Reed], Joanna Scanlan [Bessie], Ben Sowden [John Reed], Barbara Keogh [Miss Abbot], David Gant [Mr. Brocklehurst], Emily Joyce [Miss Temple] 
Plot: Charlotte Bronte's classic novel is filmed yet again. The story of the Yorkshire orphan who becomes a governess to a young French girl and finds love with the brooding lord of the manor is given a standard romantic flare, but sparks do not seem to happen between the two leads in this version.

 

 

 

 

 

 

 

DŽEJN EJR

Jane Eyre (2006)

Director: Susanna White
Cast: Ruth Wilson [Jane Eyre], Toby Stephens [Edward Fairfax Rochester], Lorraine Ashbourne [Mrs. Fairfax], Georgie Henley [Young Jane Eyre], Francesca Annis [Lady Ingram], Pam Ferris [Grace Poole], Ned Irish [George], Tara Fitzgerald [Mrs. Reed], Elsa Mollien [Sophie], Rebekah Staton [Bessie]
Plot: The T.V. adaptation of Charlotte Bronte's novel Jane Eyre is about a young woman who becomes governess to the ward of Mr. Rochester, a brooding and enigmatic man. She falls in love with him. But what secrets lie in his past and threaten to enter his future?
Episode 1: Jane Eyre, an orphaned girl, is sent to Lowood School by her uncaring aunt Mrs Reed, who no longer wants the child in her house where Jane was ill-treated by cousins and aunt. At Lowood School Jane stays until the age of 19 and becomes a governess. She receives a position at Thornfield Hall as a governess for Adele, a French girl in the care of Edward Rochester, the master of Thornfield Hall. From the housekeeper Jane learns that the master of the house is rarely at home. One day, she finally meets Rochester on one of his returns to Thornfield. For the first time, Jane feels as if she belongs somewhere and soon begins to love Thornfield. But this is challenged when Jane one day wakes to strange noises in the house. When she follows the sounds she discovers a fire in Rochester's room.
Episode 2: Thornfield receives a visitor. This visitor seems to unsettle Rochester in a way Jane cannot understand. When Mason, the mysterious visitor, is badly injured one night, Jane's fears and questions about the North Tower come up once again.
Episode 3: After Mrs Reed's death Jane Eyre returns to Thornfield. Mr Rochester finally proposes to Jane Eyre. Will she accept him?
Episode 4: The heartbroken Jane Eyre has left Thornfield. Exhausted, penniless and hopeless she lies down on the moors and is rescued by St John Rivers who, with his sisters, brings her back to life again.

 

 

 

  

 

 

 

 

 

DŽEJN EJR
Jane Eyre (2011)

Director: Cary Fukunaga
Cast: Mia Wasikowska [Jane Eyre], Michael Fassbender [Rochester], Judi Dench [Mrs. Fairfax], Amelia Clarkson [Young Jane], Sophie Ward [Lady Ingram], Jamie Bell [St John Rivers], Su Elliot [Hannah], Holliday Grainger [Diana Rivers], Tamzin Merchant [Mary Rivers], Craig Roberts [John Reed], Sally Hawkins [Mrs. Reed], Lizzie Hopley [Miss Abbot], Jayne Wisener [Bessie]
Plot: After a bleak childhood, Jane Eyre goes out into the world to become a governess. As she lives happily in her new position at Thornfield Hall, she meets the dark, cold, and abrupt master of the house, Mr. Rochester. Jane and her employer grow close in friendship and she soon finds herself falling in love with him. Happiness seems to have found Jane at last, but could Mr. Rochester's terrible secret be about to destroy it forever?